Cách xử lý sự cố với các loại Aptomat điện nhanh chóng, an toàn, đúng kỹ thuật

Ngày này, Aptomat thường quan trọng cho các hộ gia đình không những vậy nó còn giúp ích rất nhiều cho việc sử dụng điện bởi tính an toàn và độ nhanh chóng của chúng. Qua bài viết sau đây Kỹ Sư Gia Đình sẽ giúp bạn tìm hiểu Aptomat là gì và những cách xử lý sự cố với các loại Aptomat nhanh chóng, hiệu quả.

Aptomat là gì?

Aptomat là tên thường gọi của thiết bị đóng cắt tự động (cầu dao tự động). Trong tiếng Anh thiết bị đóng cắt là Circuit Breaker (viết tắt là CB). Aptomat có chức năng bảo vệ quá tải và ngắn mạch trong hệ thống điện. Một số dòng Aptomat có thêm chức năng bảo vệ chống dòng rò được gọi là Aptomat chống rò hay Aptomat chống giật. Aptomat đôi khi còn được gọi theo cách ngắn gọn là Át.

Aptomat dùng để làm gì?

Aptomat là một thiết bị điện dùng để tự động cắt các mạch điện giống như cầu chì. CB bảo vệ hệ thống hay các thiết bị điện tránh khỏi trường hợp bị quá tải và bị ngắn mạch, sụt áp…Aptomat còn được sử dụng để đóng cắt không thường xuyên các mạch làm việc ở chế độ bình thường, giúp bảo vệ các thiết bị điện.

Cấu tạo Aptomat

Aptomat (MCB hay MCCB) thường được chế tạo có hai cấp tiếp điểm (tiếp điểm chính và hồ quang) hoặc ba tiếp điểm (chính, phụ, hồ quang).

Khi đóng mạch, tiếp điểm hồ quang đóng trước, tiếp theo là tiếp điểm phụ, sau cùng là tiếp điểm chính. Khi cắt mạch thì ngược lại, tiếp điểm chính mở trước, sau đến tiếp điểm phụ, cuối cùng là tiếp điểm hồ quang. Như vậy hồ quang chỉ cháy trên tiếp điểm hồ quang, do đó bảo vệ được tiếp điểm chính để dẫn điện. Dùng thêm tiếp điểm phụ để tránh hồ quang cháy lan vào làm hư hại tiếp điểm chính.

Nguyên lý hoạt động của Aptomat

Ở trạng thái bình thường sau khi đóng điện, Aptomat được giữ ở trạng thái đóng tiếp điểm nhờ móc 2 khớp với móc 3 cùng một cụm tiếp điểm động. Bật Aptomat ở trạng thái ON, với dòng điện định mức nam châm điện 5 và phần ứng 4 không hút.

Khi mạch điện quá tải hay ngắn mạch. Lực hút điện từ ở nam châm điện 5 sẽ hút phần ứng 4 xuống làm bật nhả móc 3, móc 5 được thả tự do, lò xo 1 được thả lỏng. Kết quả các tiếp điểm của Aptomat được mở ra, mạch điện bị ngắt.

Các loại Aptomat điện dân dụng phổ biến

Phân loại theo cấu tạo

• Aptomat dạng tép MCB (Miniature Circuit Breaker): bảo vệ quá tải và ngắn mạch.
• Aptomat dạng khối MCCB (Moulded Case Circuit Breaker): bảo vệ quá tải và ngắn mạch.

Phân loại theo chức năng

• Aptomat chống rò: RCCB (Residual Current Circuit Breaker – Aptomat chống dòng rò dạng tép), RCBO (Residual Current Circuit Breaker with Overcurrent Protection – Aptomat chống dòng rò và bảo vệ quá tải dạng tép), ELCB (Earth Leakage Circuit Breaker – Aptomat chống dòng rò và bảo vệ quá tải dạng khối).
• Aptomat thường (bảo vệ quá tải, ngắn mạch): MCB, MCCB

Phân loại theo số pha và số cực

• Aptomat 1 pha + trung tính (1P+N): 2 cực.
• Aptomat 2 pha: 2 cực.
• Aptomat 3 pha: 3 cực.
• Aptomat 1 pha: 1 cực.
• Aptomat 3 pha + trung tính (3P+N): 4 cực.
• Aptomat 4 pha: 4 cực.

Phân loại theo dòng cắt ngắn mạch

• Dòng cắt tiêu chuẩn: thường dùng trong công nghiệp. Ví dụ MCCB NF125-SV 3P 100A của Mitsubishi có dòng cắt 30kA.
• Dòng cắt cao: thường dùng trong công nghiệp và các ứng dụng đặc biệt. Ví dụ MCCB NF125-HV 3P 100A của Mitsubishi có dòng cắt 50kA.
• Dòng cắt thấp: thường dùng trong dân dụng. Ví dụ MCCB NF125-CV 3P 100A của Mitsubishi có dòng cắt 10kA.

Phân loại theo khả năng chỉnh dòng

• Aptomat chỉnh dòng định mức. Ví dụ MCCB NF400-SEW 3P 400A của Mitsubishi có dòng định mức điều chỉnh được từ 200A – 400A.
• Aptomat có dòng định mức không đổi. Ví dụ MCCB NF400-SW 3P 400A của Mitsubishi có dòng định mức 400A không thay đổi được.

Một số Aptomat ưa chuộng trên thị trường hiện nay

Aptomat Panasonic

Panasonic là thương hiệu thiết bị điện rất nổi tiếng trên thị trường, chuyên cung cấp các thiết bị điện dân dụng cho hầu hết các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Thiết bị đóng cắt Panasonic bao gồm rất nhiều loại như: CB, MCB, ELCB, RCBO…

Mỗi loại Aptomat Panasonic được sử dụng cho các công trình khác nhau nên được rất nhiều người tiêu dùng quan tâm và lựa chọn. Aptomat Panasonic được sản xuất trên dây truyền công nghệ hiện đại. Nên có ưu điểm về độ chính xác cao, độ nhạy cao, có khả năng ngắt được dòng điện tức thì. Khi có các sự cố về dòng điện hay các thiết bị điện xảy ra. Hơn nữa, các loại Aptomat Panasonic đều có khả năng hoạt động rất tốt trong nhiều điều kiện khác nhau và các môi trường khác nhau. Tuy nhiên, giá thành của Aptomat chống giật.

Aptomat Schneider

Schneider là thương hiệu thiết bị điện nổi tiếng đến từ Pháp,vói nhiều năm kinh nghiệm hơn 100 năm trong việc sản xuất và cung cấp các thiết bị điện cho các quốc gia trên thế giới. Thiết bị điện Aptomat Schneider có khả năng vận hành trong các điều kiện môi trường khác nhau.

Aptomat Mitsubishi

Mitsubishi là thương hiệu đến từ Nhật Bản nên các khâu sản xuất Mitsubishi tốt nhất đạt chất chất lượng tốt nhất, độ bền cao. Với hơn 75 năm kinh nghiệm Mitsubishi chuyên cung cấp các loại thiết bị điện tốt nhất cho người tiêu dùng.

Các thiết bị đóng cắt Mitsubishi rất đa dạng từ những loại dân dụng 6A cho đến các thiết bị công nghiệp 6300A với nhiều loại: 2 cực, 3 cực và 4 cực và dòng cắt từ 50kA – 100kA. Aptomat Mitsubishi được thiết kế để thực hiện các công việc rất khó khăn mang đến sự tin cậy cao cho người sử dụng thiết bị điện, giúp cho hệ thống điện có thể loại bỏ được những sự cố xảy ra.

Aptomat LS

Thương hiệu thiết bị điện nổi tiếng đến từ Hàn Quốc là thương hiệu LS. Các sản phẩm Aptomat LS đáp ứng được yêu cầu về kĩ thuật khắt khe, có độ bền rất cao nhưng lại có chi phí khá thấp nên rất phù hợp với nhiều công trình lớn như: các hệ thống điện từ trong nhà máy, xưởng sản xuất, các khu chung cư, tòa nhà cao tầng đến các khu công nghiệp. Aptoamat LS cũng rất đa dạng như: MCB, MCCB, PLC, ACB…

Aptomat Sino

Thiết bị đóng cắt Sino là thiết bị được sử dụng rộng rãi ở các công trình dân dụng lẫn các công trình công nghiệp. Với sự đa dạng của các thiết bị như: MCB, MCCB và các thiết bị điện có khả năng chống rò dòng như RCCB. Aptomat Sino được sản xuất trên dây truyền công nghệ tiên tiến – hiện đại nhất nên đạt chất lượng, an toàn theo các tiêu chuẩn Châu Âu.

Ưu điểm của thiết bị đóng cắt Sino là: chất lượng, độ bền cao, khả năng làm việc ổn định nhất và bền bỉ nhất trong các điều kiện môi trường khác nhau. Tuy nhiên, thiết bị đóng cắt Sino không được sử dụng rộng rãi ở các công trình công nghiệp.

Cách chọn Aptomat phù hợp?

Aptomat là thiết bị rất quan trọng trong gia đình nên khi lựa chọn Aptomat thì bạn nên cân nhắc thật kĩ để lựa chọn được thiết bị cho chính xác nhất. Nên chọn lựa Aptomat bạn nên cân nhấc và xem xét thật kĩ lưỡng Aptomat cho gia đình để có thể lựa chọn tốt nhất và phù hợp nhất với nhu cầu sử dụng của mình.

Xác định được nhu cầu sử dụng

Việc xác định nhu cầu sử dụng là rất quan trọng. Bởi tùy từng nhu cầu sử dụng khác nhau mà bạn có thể lựa chọn được loại Aptomat có chức năng và vai trò phù hợp nhất. Để tránh tình trạng lựa chọn các loại Aptomat có dòng điện định mức quá cao hoặc quá thấp so với hệ thống điện của gia đình khiến thiết bị không thể đóng cắt chính xác và gây lãng phí.

 

Vị trí lắp đặt

Vị trí lắp đặt cũng rất quan trọng, bạn nên quan tâm tới vị trí lắp đặt Aptomat ở đâu để có thể lựa chọn được loại Aptomat phù hợp nhất.

Lựa chọn Aptomat chống giật hay Aptomat thông thường thì tùy vào nhu cầu sử dụng và hệ thống các thiết bị điện để xem xét lựa chọn được Aptomat phù hợp nhất.

Ngày nay việc gắn và sử dụng Aptomat vào hệ thống điện là điều hiển nhiên. Vì chắc chắn bạn sẽ không muốn cháy chập điện, cháy TV, tủ lạnh, máy lạnh… vì không có công cụ tự ngắt điện khi có sự cố.

Việc chọn lựa Aptomat dân dụng (CB) nên giao cho thợ điện hoặc những ai có kiến thức về điện gia dụng. Nếu chọn sai, có thể xảy ra sự cố chạm chập hoặc Aptomat cứ nhảy liên hồi (chọn dòng điện định mức sai). Việc chọn dòng điện định mức quá cao (ví dụ 50A thay vì 30A) cho chắc ăn cũng không nên vì lãng phí (giá cao hơn).

Một số sự cố với Aptomat điện 

Aptomat không bật lên được

Hiện tượng Aptomat tự động nhảy, nhảy liên tục hoặc sập Aptomat không bật lên được không hiếm gặp trong quá trình sử dụng điện của các gia đình. Điều này thường khiến gây khó chịu cũng như ảnh hưởng đến sinh hoạt lẫn hệ thống điện trong nhà.

Nguyên nhân nhảy Aptomat không bật lên được

Nguyên nhân phổ biến thường xảy ra nhất là do công suất sử dụng điện lớn dẫn đến quá tải và Aptomat hoạt động đúng tính năng của mình là ngắt điện để đảm bảo an toàn cho toàn bộ mạch điện. Ở trường hợp này bạn nên giảm thiểu sử dụng các thiết bị điện không cần thiết để tránh tăng công suất điện nhiều lần sẽ làm cho Aptomat và hệ thống điện nhanh hư hỏng.

Trong trường hợp bạn sử dụng ít thiết bị điện cùng một lúc nhưng Aptomat vẫn bị nhảy liên tục. Hoặc dẫn đến sập Aptomat không bật lên được thì có lẽ là do có vấn đề trong mạch điện, các đầu nối điện hoặc có thiết bị điện bị rò rỉ, chập cháy; cũng có thể là do Aptomat bị hỏng. Điều bạn cần làm là kiểm tra xem mạch điện trong nhà chổ nào có vấn đề, bị rò rỉ điện, chập cháy hoặc hở mạch. Để xử lý kịp thời tránh gây ảnh hưởng đến toàn bộ nguồn điện và hoạt động của các thành viên trong gia đình.

Xử lý vấn đề Aptomat không bật lên được

Việc đầu tiên bạn hãy reset lại áp vì có một số loại Ap thường có trạng thái TRIP. Nếu Aptomat hoạt động lại bình thường thì bạn đã xử lý xong và có thể sử dụng điện trở lại. Còn nếu CB sau đó lại nhảy về trạng thái TRIP thì phải kiểm tra hệ thống điện sau CB có bị ngắn mạch không. Khi kiểm tra thấy mạch điện bình thường thì có thể kết luận rằng CB không bật lên được là do bị hỏng.

Nếu Aptomat bị hỏng, bạn phải nhanh chóng gọi thợ sửa điện gia đình đến sửa để xử lý kịp thời. Đảm bao an toàn cũng như giúp việc sinh hoạt trong nhà hoạt động bình thường trở lại nhanh chóng hơn. Những người thợ có kinh nghiệm và chuyên môn cao sẽ không làm mất thời gian của bạn.

Cách lắp Aptomat nhanh chóng – an toàn – đúng kỹ thuật

Để lắp đặt Aptomat chống giật tốt nhất bạn cần khảo sát được vị trí lắp đặt ở gia đình hoặc các công trình. Khảo sát xem dòng điện nhà bạn sử dụng loại Aptomat chống giật có thông số kĩ thuật nào phù hợp nhất để lắp đặt.

Các bước lắp đặt Aptomat chống giật:

Bước 1: Ngắt điện

Ngắt nguồn điện và hệ thống điện ở không gian lắp đặt

Bước 2: Bắt vít aptomat chống giật vào tủ điện hoặc bảng điện, có nắp đậy

Khi bắt vít thì bạn nên bắt vít thật chắc chắn và cẩn thận để không bị lỏng lẻo trong quá trình sử dụng thiết bị điện. và đặt đầu line ở phía trên, đầu load ở phía dưới

Bước 3: Đấu dây điện vào aptomat chống giật

Khi đấu dây điện vào Aptomat chống giật thì nguồn AC được gắn vào đầu line, đầu ra thì gắn với phụ tải vào các cọc load. Không nên gắn ngược lại vì sẽ dễ gây chập cháy điện và nguy hiểm cho người sử dụng. Dây nóng phải đấu vào cọc L, dây nguội vào cọc N. Lưu ý, aptomat chống giật không có khả năng chống quá tải phải lắp đặt nối tiếp sau MCB và MCCB để đảm bảo an toàn cho hệ thống khi xảy ra quá tải, quá áp.

Bước 4: Hoàn thiện lắp đặt

Sau khi lắp đặt xong Aptomat chống giật bạn không nên chủ quan sử dụng luôn. Mà cần kiểm tra lại hệ thống điện để xem aptomat chống giật có hoạt động được không để điều chỉnh một cách kịp thời.

Trên đây là toàn bộ thông tin chi tiết nhất về Aptomat cũng như cách lắp đặt sao cho an toàn và hiệu quả. Hy vọng sẽ giúp ích cho quý bạn đọc thông tin tốt nhất.